Το έργο Πράσινο Εγχείρημα στη Συντήρηση Έργων Τέχνης (GREENART) είναι ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο που στοχεύει στην ανάπτυξη λύσεων για τη συντήρηση και την προστασία των αντικειμένων Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο κύριος στόχος του έργου είναι η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον και χαμηλού αντίκτυπου υλικών, τα οποία προέρχονται από ανακυκλωμένα απόβλητα ή ανανεώσιμες πηγές.
Καθώς το GREENART εστιάζει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη χρήση οικολογικών υλικών στις πρακτικές συντήρησης, τα αποτελέσματα του έργου θα είναι διαθέσιμα στο κοινό και προσβάσιμα στη βιομηχανία, την επιστημονική και καλλιτεχνική κοινότητα συντήρησης, καθώς και στην κοινωνία των πολιτών.
Το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Εκτελεστική Υπηρεσία Έρευνας (European Research Executive Agency) και έχει διάρκεια τρία έτη. Στη σύμπραξη του έργου συμμετέχουν 28 εταίροι από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων ερευνητικών εργαστηρίων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής στην Αθήνα, Ελλάδα. Κάθε εταίρος διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις σε διάφορους τομείς, και μέσω της συλλογικής εμπειρίας και της συνεχούς συνεργασίας, το GREENART βρίσκεται σε εξαιρετική θέση για να επιτύχει και να παράγει πολύτιμα αποτελέσματα.
Τίτλος Έργου : Πράσινο Εγχείρημα στη Συντήρηση Έργων Τέχνης (GREENART)
Χρονική Διάρκεια Έργου:
36 μήνες (Έναρξη: 1 Οκτωβρίου 2022)
Ιστοσελίδα Έργου:
www.greenart-project.eu
Πλαίσιο & Ποσό Χρηματοδότησης Έργου:
HORIZON – CL2-2021-HERITAGE-01-01 EU Contribution: 3,826,282.50 Euro
Επιστημονικός Υπεύθυνος (Πα.Δ.Α.):
Kαθηγήτρια Δρ Αθηνά – Γεωργία Αλεξοπούλου
Κοινοπραξία – Συνεργαζόμενοι Φορείς:
Consorzio Interuniversitario Perlo Sviluppo Dei Sistemi A Grande Interfase (CSGI) -COORDINATOR
*Consiglio Nazionale Delle Ricerche (CNR) * Idryma Technologias kai Erevnas (FORTH) * University College Cork – National University of Ireland, Cork (T-UCC) * Universita Ca’ Foscari Venezia (UNIVE) * Greendecision Srl (GD) * Univerza V Ljubljani (Ul) * Chalmers Tekniska Hogskola Ab (CUTt) * Mirabile Antonio (AM) * Zentrum Fur Bucherhaltung Gmbh (ZFB) * Stiftelsen Chalmers Industriteknik (CIT) * Solomon R Guggenheim Foundation (PGC) * Ministero Della Cultura (MIC) * Specific Polymers (SP) * Magyar Nemzeti Muzeum (HNM) Panepistimio Dytikis Attikis (UNIWA) * Bewarrant (BEW) * Warrant Hub Spa (WH) *Universitat Politecnica De Valencia (UPV) * Nouryon PULP AND PERFORMANCE * CHEMICALS AB (NOUR) * Stadt Leipzig (NML-LEIPZIG)
Museum Associate Dba Los Angeles * County Museum of Art (LACMA) * Universidade Federal Do Rio Grande Do Sul (UFRGS) * Universidade Estadual De Campinas (UNICAMP) * Sichuan University (SCU) * Tokyo University of Science (UNI TOKYO) * Nikko Chemicals Co., Ltd. (NIKKO) * The Metropolitan Museum of Art (MET) * The Board of Trustees of The Tate Gallery (TATE) * Museum of Fine Arts, Houston (MFAH).
Πρόοδος Έργου
Το έργο GREENART στοχεύει στην πρόταση οικολογικών λύσεων για τη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί στην ανάπτυξη προστατευτικών επιστρώσεων από φυτικές πρωτεΐνες και βιοδιασπώμενα υλικά, στερεωτικών υλικών για ευαίσθητα αντικείμενα καθώς επίσης οικολογικών γελών και διαλυτών για τον καθαρισμό των των αντικειμένων σε αντικατάσταση των επιβλαβών διαλυτών που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Σημαντική έρευνα έχει διεξαχθεί επίσης για αισθητήρες παρακολούθησης, οι οποίοι καταγράφουν την περιβαλλοντική επίδραση σε πολιτιστικά αντικείμενα, ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος στην επιλογή και δοκιμή υλικών σε πραγματικές συνθήκες. Επιπλέον, η δοκιμή σε χάλκινα γλυπτά και ιστορικά χαρτώα δείγματα έχει συμβάλει στη βελτίωση νέων προστατευτικών επιστρώσεων και τεχνικών συντήρησης. Το έργο διοργάνωσε επίσης μια επιτυχημένη ημερίδα μέσω διαδικτύου τον Ιούλιο του 2024, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 300 ειδικοί που συζήτησαν βιώσιμες μεθόδους συντήρησης.
Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν την περαιτέρω βελτίωση των υλικών συσκευασίαας και των βιοδιασπώμενων αφρών για την αποθήκευση αντικειμένων, τη συνέχιση των δοκιμών αισθητήρων και τη διεξαγωγή δημόσιων εκπαιδευτικών δράσεων στο Musée du quai Branly Jacques Chirac και στην TATE Britain το 2025. Οι ερευνητές του GREENART έχουν ήδη παρουσιάσει τα ευρήματά τους σε διεθνή συνέδρια, όπως το 6th International Conference on Art Research & Technology (Όσλο, 2024), προβάλλοντας καινοτόμες τεχνικές καθαρισμού για έργα τέχνης σε χαρτί. Η συνεργασία 28 διεθνών εταίρων, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, έχει ενισχύσει την ικανότητα του έργου να παράγει σημαντικές και βιώσιμες λύσεις για τη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Εκτελεστικής Υπηρεσίας Έρευνας και μια διεπιστημονική προσέγγιση, το GREENART βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση να φέρει επανάσταση στις πρακτικές συντήρησης, ελαχιστοποιώντας παράλληλα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Ερευνητικές Δημοσιεύσεις
- Δημοσίευση στο Athens University Review of Archaeology (AURA) με τίτλο: “Archaeometry beyond analysis: Interpretive Approaches” (Athina Georgia Alexopoulou, Agathi Anthoula Kaminari, Kostantinos Choulis, Stamatina Theochari, Penny Banou, Efthymia Kiskira, Evaggelia Panou, Georgios Mastrotheodoros και Athanasios Karabotsos) – Υποβληθείσα, αποδεκτή, εν αναμονή δημοσίευσης.
- Παρουσίαση στο 8ο Συμπόσιο της Ελληνικής Αρχαιομετρικής Εταιρείας με τίτλο: “Non Destructive Testing (NDT) methods for the evaluation of new green materials for artwork conservation” από την Α. Αλεξοπούλου (Αθήνα, 17-20 Οκτωβρίου 2023).
- Poster presentation στο 6th International Conference on Art Research & Technology με τίτλο: “Varnish removal from works of art on paper, a controversial matter. Recent reflections on the materials and methodology used for the treatment of the varnish layer” (Όσλο, 04-07 Ιουνίου 2024).
- Διοργάνωση του Online Conference “Green materials for Conservation in Cultural Heritage” από την ομάδα UNIWA στις 15 Ιουλίου 2024. Παρουσίαση: “GREENART new materials evaluation methodology” από την Α. Αλεξοπούλου.
- Συμμετοχή στο 4th International Conference TMM-CH (7-9 Απριλίου 2025) με παρουσίαση και υποβολή άρθρου: “Eco-friendly materials in the Conservation of Cultural Heritage: Assessment of green gels and fluids for cleaning surfaces of cultural heritage objects” (Athina Georgia Alexopoulou, Agathi Anthoula Kaminari, Konstantinos Choulis, Stamatina Theochari, Efthymia Kiskira, Evangelia Panou, Georgios Mastrotheodoros, Charis Theodorakopoulos, Marina Paraskevi Dimaki, Athanasios Karabotsos, Penelope Banou).
- Συμμετοχή στο public training του GREENART στο Musée du quai Branly Jacques Chirac (10-11 Απριλίου 2025) με παρουσίαση “Proposal of user-friendly methodologies for the evaluation of green materials” από την Α. Αλεξοπούλου.
- Συμμετοχή στο public training του GREENART στην TATE Britain (20 Μαΐου 2025) με παρουσίαση “Assessing Gels for Varnish Removal on Works of Art on Paper” από την Α. Αλεξοπούλου & Π. Μπάνου.
